FTX – Sự lỏng lẻo đến từ đế chế tỷ đô được điều hành bởi một “đám trẻ con” đến scandal khổng lồ nhất ngành tiền mã hóa từng chứng kiến!
FTX không hệ có hệ thống quản lí tiền bạc, không có bộ phận kế toán, vì vậy cũng chưa nắm được rõ ràng công ty ở thời điểm nào, có bao nhiêu tiền mặt, cũng không có luôn danh sách nhân viên đã/đang làm cho mình, đồng nghĩa không biết hiện giờ nợ user mình bao nhiêu tiền, cần kiếm bao nhiêu để trả.
1. John Ray, Enron và FTX
John Ray là CEO mới của FTX, người đảm nhiệm dọn dẹp mớ lộn xộn này, ông buộc phải nói: “Chưa bao giờ thấy một công ty có hệ thống quản lý thất bại như thế này. Không có bất cứ thông tin nào có thể tin tưởng được.”
Nên nhớ John Ray là người có 40 năm kinh nghiệm và là người đứng ra xử lí vụ bê bối Enron, 1 vụ rất lớn vào năm 2001, nhà đầu tư mất khoản 74 tỉ và bê bối của Enron có những nét tương đồng nhất định đến sự việc của FTX.
Nói về Enron scandal: 1 vụ bê bối về sổ sách kế toán của công ty năng lượng Enron năm 2001, công ty này thao túng số liệu sổ sách, giấu lỗ và khai khống giá trị tài sản sai với giá trị thật. Vụ việc này vỡ ra, Enron phá sản và kéo theo công ty đối tác kiểm toán là Arthur Andersen (1 trong top kiểm toán thời gian đó, ngang hàng PWC, KPMG, Deilotte etc.) phải giải tán vì cấu kết.
1999, Enron tạo ra EnronOnline, 1 hệ thống để trade hàng hoá (commodity), trong đó, cứ ai vào lệnh, thì Enron đứng ở phía còn lại của giao dịch đó hay gọi là counterparty (ví dụ: trader mua thì enron là người bán). Điểm này cực giống với 1 số giả thuyết chúng ta biết từ FTX (Alameda là người trade ngược user).
Suzhu cũng có nói tới việc này và mình thấy khả năng rất cao là đúng, thời điểm Luna bị death spiral quá rõ ràng, những ai short mà gồng được Luna thì tự động lời, ngầm đặt ra dấu hỏi về việc sao vẫn còn người bid mua ở perp của Luna?
Suzhu cho rằng Alameda là bên mua vào những khoản thanh lí của user trên platform này, việc giá giảm liên tục, long là bên thiệt hại, Alameda bid mua vào những khoản cháy long này => new long, kéo dài 1 thời gian bị thiệt hại rất nhiều so với doanh thu thu về từ market making.
2. Bốn nhánh vận hành chính của FTX
Cùng quay trở lại tài liệu được cung cấp bởi John Ray
Sam đăng kí hơn 100 công ty vơi sơ đồ vận hành cực rắc rối, nên mình chỉ tóm tắt các nhánh vận hành chính dưới đây
Bản chi tiết:
– Nhánh WRS
Gồm FTX US. Nhánh này thì không có gì đáng nói.
– Nhánh Alameda
Đăng ký là 1 quant trading fund – khoản nợ 4 tỉ đô
Nợ: Alameda cho Sam nợ 1 tỷ đô, Nishad Singh 543tr, Ryan Salame 55tr (toàn là lãnh đạo cấp cao của FTX)
và 2.3 tỉ 1 khoản nợ Euclid Way cho Paper Bird vay, theo như sơ đồ bên dưới:
Vậy khả năng cao là tiền của user ở FTX.com (nhánh Dotcom) được luân chuyển như sau: FTX Dotcom => Alameda Research LLC => Euclid Way Ltd=> Paper Bird Inc.
– Nhánh Ventures
Bao gồm Clifton Bay Investment LLC, FTX ventures, tài sản nhánh này bé. Tuy nhiên, Clifton có nợ Alameda Research Ltd. 1.4 tỉ, Alameda Research LLC (công ty mẹ) 68.6tr, Alameda Ventures 38.5tr. Nói chung chung chủ nhưng rất nhiều tên, và giao dịch phát sinh giữa các công ty con này.
– Nhánh Dotcom
Nhánh này chính là FTX.com
Bảng cân đối tài khoản (30/09/2022) chứa hơn 2 tỉ tài sản, phần lớn từ stablecoin tiền giữ của khách hàng. Bảng thống kê nợ chỉ tầm 465tr. Nếu đây là tất cả của FTX.com thì quá bé so với quy mô sàn.
3. Các vấn đề khác trong cơ chế vận hành và quản trị
– Nhân viên muốn công ty chi tiền gì thì nhắn vào chat room, cấp trên thả emoji để thông qua hoặc từ chối, giao dịch thông qua rất ít khi được ghi lại trong sổ, đa phần phát sinh trong chat, trong khi tin nhắn thì tự động bị xoá sau 1 thời gian.
– Chưa từng một lần họp cổ đông.
– Dùng tiền khách hàng mua bất động sản và đồ dùng cá nhân cho nhân viên.
– Không hề có sổ sách, hệ thống bảo mật thì Sam và Gary Wang kiểm soát hoàn toàn.
– Đã đóng băng tài khoản ngân hàng tại thời điểm viết bài.
– Sàn có cơ chế không tự động thanh lý vị thế của Alameda dù giá đã tới thậm chí qua cả điểm cháy.
→ Mô hình này 1 phần kém chuyên nghiệp, lộn xộn, không tách biệt các công ty trong dòng tiền và 1 phần phức tạp quá mức cấu trúc, khả năng tạo điều kiện cho việc ăn cắp tiền của user và có thể phục vụ mục đích rửa tiền.